- Shqip
- BCS
- English
Nga Grezegorz Mlynarski
Përkufizimi më njohur i të dhënave është ai i cili i përshkruan ato si çdo gjë që mund të përpunohet nga truri ose një kompjuter.
Ky “përpunim”- ose me fjalë të tjera, përdorimi pas modifikimit – është një sine qua non i të dhënave. Ne mund ti zgjedhim të dhënat duke u bazuar në kritere të ndryshme, të tilla si përmbajtja e tyre, madhësia e caktuar, klasifikimi ligjor, apo edhe mënyra se si ne i shpërndajmë ato. Në ditët e sotme kategoritë që përdoren më shpesh janë të dhëna të hapura, të dhënat publike dhe të ashtuquajturat "Big Data”.
Termi "data" mund të përshkruhet me çdo fjalë që karakterizon një send apo fenomen, me çdo numër që detajon parametrat ose madhësinë e sendit / apo fenomenit, me çdo imazh që paraqet të dhënat , me çdo grafik që ilustron ndërvarësinë e tyre, çdo regjistrim me zë apo figurë i tyre, e kështu me radhë. I njëjti fenomen mund të karakterizohet nga grupe të ndryshme të të dhënave, të cilat të paraqitura apo përshkruara në një mënyrë të caktuar dhe në një kontekst të caktuar, japin informacion mbi fenomenin që paraqesin.
Të dhënat e artikujve shpesh të ngjashëm por që kanë parametra të ndryshëm nga njëri-tjetri përmblidhen në një database. Kjo ndihmon që të dhënat të ruhen në një format të qëndrueshëm . Versione të ndryshuara të të njëjtit dokument arkivohen dhe ruhen në një database, i cili mundëson mbrojtjen e të dhënave nëse sistemi prishet apo ka probleme me sigurinë. Database përdoret në jetën e përditshme në menaxhimin e të dhënave, reklamimin e produkteve në dyqane apo për sondazhe të opinionit publik në periudhën parazgjedhore. Çdo database menaxhohet me të ashtuquajturat datasheets (faqe të të dhënave), të cilat ruajnë të dhënat të organizuara sipas një kriteri specifik. Nëse të dhënat e duhura janë paraqitur me software dhe filtra të përshtatshëm , është e mundur të arrihet ne disa përfundimeve mbi objektet e përshkruara dhe analizimi i të dhënave - me fjalë të tjera, përpunim i tyre në një mënyrë të tillë që të mund të kuptohen dhe përdoren edhe më tej. Ne mund t'i klasifikojmë database-t duke u bazuar qoftë në llojin e strukturës së tyre (relative , hierarkike, duke u bazuar në orientimin e tyre,duke u bazuar në rrjetin e tyre) ose në mënyrën se si janë menaxhuar (p.sh. operacional ose analitik).
Popullariteti i database vjen për shkak të informacionit të drejtpërdrejtë, të lehtë, të qasjes në kohë reale të informacionit që ofrohet. Database është i përdorshëm për të formuluar pyetje të duhura, ndoshta nga shumë përdorues në të njëjtën kohë. Për shembull në një faqe interneti të përhapur Polake jakdojade.pl, një projektues i transportit publik, mundëson qindra përdorues të pyesin pikërisht rreth rrugëve të njëjta ose të paktën shumë të ngjashme për të nxjerrë të dhënat nga e njëjta tabelë në të njëjtën kohë. Duke analizuar këtë shembull ne mund të vërejmë se, në sajë të komunikimit pamor të përdoruesve , një database- madje edhe një i madh - mund të jetë ndërveprues. Me fjalë të tjera, database mund të japë përgjigje për një pyetje dhe të modelojë përmbajtjen dhe formatin e përgjigjes duke u bazuar në zgjedhjen e përdoruesit. Një tjetër shembull për tu përmendur në këtë rast është faqja kërkimore Google. Pyetje pothuajse identike dërgohen në të njëjtën kohë nga shumë përdorues njëherësh, çka e bën faqen të kthejë rezultate të njëjta ose shumë të ngjashme. Një term i lidhur me këtë fenomen është i lartpërmenduri Big Data. Ne përdorim këtë term për të folur për çdo aspekt të analizës, për një koleksion të madh, heterogjen dhe dinamik të të dhënave. Big Data revolucionarizoi industrinë e ICR me të ashtuquajturat "4Vs": volum, shumëllojshmëri ,shpejtësi, dhe vlera. Kërkimi në database-in e faqes së Google, i cili indekson faqet e Internetit nga e gjithë bota, është mbi një milionë gigabajt i madh - i cili shpjegon termin "i madh" në "Big Data" dhe "volume" në "4Vs". Kur një përdorues shkruan një pyetje, kalkulues të fuqishëm të Google skanojnë database-in për të gjetur përgjigjet më të përshtatshme: faqja analizon të dhëna të ndryshme: imazhe, tekste, numra, harta, filma, etj – pra një "shumëllojshmëri të tërë".Çdo gjë ndodh në kohë reale. Për më tepër, treguesi i të dhënave në kompjuter asnjëherë nuk ndalon së modifikuari dhe plotësuari database-in, dhe mbi të gjitha , para se të shfaqet përgjigjja, teksti i faqes analizon vend ndodhjen e përdoruesve dhe pyetjet e tyre të mëparshme – gjë e cila shpjegon pse pyetja e njëjtë nga dy përdorues të ndryshëm në pjesë të ndryshme të botës e bërë në të njëjtën ditë, por në kohë të ndryshme mund të sjellin rezultatet krejtësisht të ndryshme. Kjo cilësi ndihmon të imagjinohet se si database-et e mëdha mund të jenë të vlefshme për shoqërinë dhe për biznesin: përdoruesit mund të mbështeten në rezultatet e përshtatura për të punuar në një grup të dhënash të cilat janë të dobishme për ta dhe strategjitë e tyre; sipërmarrësit përfitojnë nga komunikimi më i mirë me klientët e tyre dhe modelojnë ofertat e tyre sipas nevojave të klientit.
Për të organizuar të dhënat ne duhet të: përcaktojmë kategorinë e të të dhënave (leksikore, numerike, etj); ti hedhim në tabela dhe të zhvillojmë sisteme për grumbullimin dhe shtimin e tyre në mënyrë automatike; ti mbledhim ;përpunojmë dhe analizojmë ; shpërndajmë dhe publikojmë. Një shembull i mirë se si kjo funksionon në praktikë është DATA.GOV.UK portal. (http://data.gov.uk) Ky projekt qeveritar, i cili përdor të dhënat publike, u zhvillua për të ndihmuar njerëzit të kuptojnë se si funksionon vendi dhe cili është drejtimi i përgjithshëm i agjendës aktuale politike. Të dhënat, të ndara në mënyrë të qartë dhe të lehta në përdorim, bëhen materiale parësore të cilat prodhojnë një vlerë ekonomike dhe sociale të shtuar. Mbi 9000 database, të arritshme nga të gjithë departamentet e administratës qendrore dhe nga institute të tjera të sektorit publik, si dhe zyrat e administratës lokale mund ti sigurojnë qytetarët me informacionin që ata kanë nevojë, çfarëdo qoftë ky informacion. Data.gov.uk. ju lejon të hyni në të dhënat parësore, të cilat më vonë mund të përdoren për zhvillimin e aplikacioneve të nevojshme. Kjo ndihmon shoqërinë për të zgjidhur probleme të veçanta dhe mundëson atë gjithashtu të monitorojë efikasitetin e reformave politike.
Literaturë shtesë:
1. Adam Maria Gadomski, Global TOGA Meta-Theory: http://erg4146.casaccia.enea.it/wwwerg26701/gad-dict.htm
2. D. Eaves, Find, Play, Share: http://eaves.ca/2009/09/30/three-law-of-open-government-data/
Grzegorz Młynarski – Sociolog dhe projektues i komunikimit. Ai drejton një seminar për transformimet urbane të quajtur "Sociopolis" Është autor i librit. “Open Government in Poland. The backstage of Opengov program” (I disponueshëm edhe në gjuhën polake me “Otwarty rząd w Polsce. Kulisy programu Opengov”). Ai organizon seminare dhe konsultime në lidhje me zbatimin e risive, zhvillon strategji të ndryshimit në menaxhimi si dhe zhvillon seanca trajnuese për përgjegjësinë sociale të biznesit për kompanitë.
Photo in this article was published by JD HANCOCK on FLICKR under a CC BY 2.0 License
Please submit project in your local language so it is easier for your local community to support you. Thanks
A few words on what cookies do and our cookie policy. This is not mandatory, but is very welcome, especially by geeks.